Evliliğin İptali Butlanı

Evliliğin İptali Butlanı, Medeni Kanun’a göre evlilik dört halde son bulur:

• Boşanmaya ilişkin mahkeme kararı,
• Eşlerden birinin ölümü,
• Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan eş hakkında alınan gaiplik kararı,
• Evliliğin iptali.

Evliliğin iptali, geçersiz olarak kurulmuş olan bir evlilik akdinin mahkeme kararıyla sona erdirilmesidir.

Evliliğin iptali ile boşanma farklıdır.  Evliliğin iptali davası ile evliliğin baştan itibaren usulüne uygun yapılmadığı, bu nedenle evliliğin geçersiz olduğu ileri sürülürken, boşanma davasında geçerli bir şekilde meydana gelen bir evliliğin sürdürülemeyecek hale geldiği ileri sürülmektedir.

Evliliğin İptali Davası Açmanın Şartları Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’nda evliliğin iptal edilmesine ilişkin durumlar mutlak butlan ve nisbi butlan olarak sayılmıştır. Kanunda olmayan şartlara dayanarak evliliğin iptali davası açılamaz.

Mutlak butlan sebepleri:

• Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,
• Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
• Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,
• Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.

Nisbi butlan sebepleri:

• Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk,
• Yanılma (Hata),
• Aldatma (Hile),
• Korkutma (İkrah).

Evliliğin İptali Davasını Kimler Açabilir?

• Mutlak butlan durumlarında iptal davasını cumhuriyet savcıları, tüm ilgililer (eşlerin anne babaları gibi ) veya eşlerin kendisi;
• Nispi butlan durumlarında ise iptal davasını sadece eşlerin kendisi veya bazı durumlarda yasal temsilcileri açabilir.

Ayrıca küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evliliğin iptalini dava edebilir.

 Evliliğin İptali Davası Nerede Açılır?

Evliliğin iptali davası aile mahkemesinde açılmalıdır. Bu davada yetkili mahkeme ise davanın kim tarafından açıldığına göre değişkenlik gösterecektir. Buna göre yetkili mahkeme; davanın eşlerden biri tarafından açılacak olması halinde, eşler halen bir arada yaşıyorsa birlikte oturdukları yer mahkemesi, eşlerin yerleşim yeri ayrıysa davacı eş davayı kendi yerleşim yeri mahkemesinde, diğer eşin yerleşim yeri mahkemesinde ya da davadan önce son altı aydır beraber oturdukları yer mahkemesidir. Savcı, yasal temsilci ya da ilgilenenlerin açacağı davalarda ise yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Evliliğin İptali Davası Ne Zaman Açılmalıdır?

Mutlak butlan sebeplerinden birinin varlığına dayanılarak açılacak olan evliliğin iptali davası için kanunda herhangi bir hak düşürücü süre öngörülmemiştir. Evliliğin her aşamasında mutlak butlanla evliliğin geçersizliğine ilişkin dava açılabilecektir.

Nisbi butlan sebeplerinden birinin varlığına dayanılarak iptal davası açma hakkı için ise kanunda hak düşürücü süre belirlenmiştir. Buna göre dava açma hakkı iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ve her hâlde evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.