Acele Kamulaştırma Davaları

Acele Kamulaştırma Davaları, Kanunu md. 27′ de düzenlenen acele kamulaştırma;  kamu yararının olduğu bazı acil durumlarda gecikmeye fırsat verilmeksiniz bilirkişi raporu düzenlenerek diğer işlemlerin kamulaştırma işlemlerinden sonra yapıldığı kamulaştırma türüne denir.

Acele Kamulaştırma normal kamulaştırmadan farklıdır. Acele Kamulaştırma da acil bir ihtiyaç olması sebebiyle rutin kamulaştırma prosedürlerinden çıkılarak kamulaştırma işlemi yerine getirilir. Burada aslında kamulaştırmaya yönelik tüm işlemler yapılmaktadır. Farkı ise bunların kamulaştırma işleminden sonra yapılması olmaktadır.

Acele Kamulaştırma Süreci Nasıl İşler?

Acele kamulaştırma dava şeklinde görülmektedir. Bu dava bir çeşit delil tespit davasıdır. İdare mahkemeye başvurup yerin değerini tespit ettirip kamulaştırma kararı alır. Mahkeme burada sadece bir tespit makamı konumundadır.

• Mahkeme kamu yararının varlığına kanaat getirir.
• Kıymet Takdir Komisyonu tarafından tespit edilen taşınmazın bedel taşınmazın sahibinin banka hesabına bloke edilir.

Kamu yararın varlığı ve bedelin banka hesabına bloke edilmesi ile mahkeme karar verir. Davanın kabul edilmesi tapuda malik olarak kişinin değişmesine sebep olmaz. Bu davanın kabulü ile idare orada kamu yararı olan işlemi yapabilecektir.

• İdare öncelikle malın sahibi ile anlaşma yoluyla satın almayı İdare, tapu maliklerini toplantıya çağırarak onları belirlenen bedeli kabule davet eder. Bu işlemde uzlaşma olursa belirlenen bedel ödenerek kamulaştırma işlemi sonlandırılır.
• Uzlaşma sağlanamazsa idare tarafından ayrıca “Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil” davası açılacaktır.

Uygulamada bazı durumlarda idare işi sürüncemede bırakma amacıyla zaten kamu yararı olan acil konuyu çözdüğü için davayı açmamaktadır. Bu durumda malın sahibi de bedelin tespitine yönelik bir tespit davası açabilecektir. Ayrıca makul sürede idare tarafından bu dava açılmaz ise malın sahibi kamulaştırmasız el atma sebebiyle tazminat davası açma hakkına sahiptir. Yerleşik yargı içtihatlarında belirtilen makul süre 6 aydır. Bu süre içerisinde idarenin tescil davası açması gerekmektedir.

Acele kamulaştırma yapılması için kamu yararı bulunması ve bu durumun acil olması gerekmektedir. Uygulamada yapılan acele kamulaştırma işlemlerine baktığımızda “Karayolları Yapımı” ve “Kentsel Dönüşüm” en çok kullanılan acele kamulaştırma sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların haricinde “Hes” “Baraj Yapımı”, “Maden Çıkarılması”, “Sanayi Bölgesi Yapılması”  gibi genel nedenlerle acele kamulaştırma yolunu sıkça kullandığı görünmektedir.

Acele kamulaştırma davaları gayrimenkulün bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması gerekmektedir.

Acele Kamulaştırma Bedelinin Bankadan Çekilmesi Hak Kaybına Neden Olur mu?

Mahkemece tespit edilen taşınmaz bedelinin taşınmazın sahibinin banka hesabına bloke edildikten sonra malik nüfus cüzdanı ile bu bedeli bankadan çekebilir. Paranın bankadan çekilmiş olması herhangi bir hak kaybına neden olmayacağı gibi, bedelin kabul edildiği anlamına da gelmez. Uzlaşma sağlanamamış dahi olsa bankaya yatırılan bedellerin çekilmesinde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.